Çıldır Gölü
Doğu Anadolu Bölgesinin Van Gölü’nden sonra en büyük gölü olan Çıldır Gölü’nün etrafı yüksek dağlarla çevrilidir. Rakımı 1.950 m olan Çıldır Gölünün yüzeyi kış aylarında yaklaşık bir metreyi bulan buzla kaplanmaktadır. Buzla kaplı göl üzerinde atlı kızaklarla gezinti yapılmakta ve buzlar kırılarak balık avlanmaktadır. Gölün kuzeydoğusunda Akçakale (Kuşadası) olarak adlandırılan küçük bir ada bulunmaktadır. Bu adada karabatak, balıkçıl, tulumboğaz ve martı gibi çeşitli kuş türleri barınmaktadır. Ada, doğal güzelliklerinin yanı sıra üzerinde bulunan tarihi şehre ait kalıntılar nedeniyle birinci derecede arkeolojik sit alanıdır. Çıldır gölü balık açısından da oldukça zengindir.
Aktaş (Karsak-Hozapin) Gölü
Türkiye-Gürcistan sınırında yüksek platoda yer alan sığ bir tektonik göldür. Çıldır Ovası’nın kuzeybatı kesiminde 22 km2 alanı kaplayan Aktaş Gölü’nün yarısı Gürcistan sınırları içerisindedir. Yüksekliği 1.794 m. olan göl kapalı bir havza halindedir ve alanı gitgide daralmaktadır. Gölün suları sodalıdır. Gölde devamlı hareket halinde bulunan 12 adacık vardır. Aktaş Gölü, Kadife Ördeğin Türkiye’de bilinen en büyük popülasyonunu barındırması ve ak pelikan ile tepeli pelikan türlerinin bir arada üreme gösterdikleri tek alan olması bakımından oldukça önemlidir.
Kaleler ve Kuleler
Ardahan tarih boyunca çeşitli krallıkların hâkimiyetine girmiş ve sık sık el değiştirmiştir. Bir kaleler ve kuleler kenti olan Ardahan’da özellikle Kura Nehri Vadisi boyunca birçok kale ve kule bulunmaktadır. Ardahan Kalesi, 16. yüzyıl ortalarında Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle inşa edilmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. İl genelinde 20 civarında kale ve birçok kule kalıntısı günümüze ulaşmıştır. Bunların en önemlileri Şeytan Kalesi, Kazan Kale, Kurtkale, Kinzi Kalesi, Kırnav, Kalecik ve Altaş Kaleleridir.
Akçakale Adası
Çıldır Gölü üzerinde bulunan Akçakale Adası doğal güzellikleri ve 10 bin yıllık tarihi ile önemli bir tarihi değerdir. Antik kent olma özelliğine sahip Akçakale Ada Şehri’nde, Neolitik dönemden günümüze pek çok mimari yapının kalıntılarını görmek mümkündür. Ardahan’a 70, Kars’a ise 86 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Akçakale Ada Şehri, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu gereğince “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı” olarak tescil edilerek “arkeolojik ve doğal sit alanı” ilan edilmiştir.
Yaylalar
Ortalama 1800 metre yükseklik ile Ardahan adeta ülkemizin yaylası konumundadır. Temel geçim kaynağı hayvancılık olan il için yaylalar oldukça önemlidir. Soğuk ve gür suları, serin havası ve zengin bitki örtüsü ile Ardahan yaylaları hayvancılık için olduğu kadar doğa turizmi için de önemli bir potansiyel sunmaktadır. Hoçvan, Yalnızçam ve Bülbülhan yaylaları turizm potansiyeli açısından ön plana çıkmaktadır.
Damal Atatürk Silueti
Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Damal İlçesinin Karadağ yamaçlarına yansıyan silueti ilk kez 1952 yılında fark edilmiştir. Her yıl 15 Haziran - 15 Temmuz arasında saat 18’den itibaren Atatürk’ün silüeti net olarak yaklaşık 20 dakika izlenmektedir.
Posof Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
Posof ilçesinde yaklaşık 60 bin hektarlık bir alan 2006 yılı Bakanlar Kurulu kararı ile Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak kabul edilmiştir. Alanda ormanların son derece sık bir yapısı bulunmakta olup ve birçok farklı orman topluluğu bulunmaktadır. Bölgede 35 adet hayvan türü bulunmakta ve bunlardan 21 tanesinin nesli tehlike altında olan türlerden olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda bölgede 5 adet nesli tükenme tehlikesi altında bitki bulunmakta ve bu bitkilerden biri olan Chaerophyllum posoflanum dünyada sadece bu bölgede bulunmaktadır.
Türkmen Kültürü
Kür solunda ve Ardahan’ın kuzeyindeki “Meşe-Ardahan” denilen yörede Hanak ilçesinin kuzeyi ve Damal ilçesinde oturan birçok Türkmen vardır. Burası Orta Asya’dan Avrupa’ya göç eden Türk boylarının geçiş güzergahında bulunan bir yerleşim alanıdır. “Türkmen” olarak adlandırılan yöre halkı kendi gelenek ve göreneklerini korumuşlardır. Buranın en önemli özelliklerinden biri yörede yaşayan kadınların Orta Asya Oğuz Türklerinin kıyafetlerini kullanmalarıdır.
Âşıklık Kültürü
Doğu Anadolu Bölgesinin özgün bir değeri olan Aşıklık geleneği Ardahan’da da karşımıza çakmaktadır. Usta çırak bağı ile devam eden Âşıklık geleneğine ilgi son yıllarda azalmakla birlikte bu geleneğin yaşatılması ve korunması için çalışmalar devam etmektedir. Aşıklık geleneğinin önemli sembollerinden olan Aşık Şenlik Ardahan Çıldır’da yaşamış olup, aynı zamanda 93 harbinde Rus işgaline karşı direnişin de önemli sembollerindendir.
Damal Bebeği
Damal ilçe halkı “Türkmen” olup günümüze kadar kendi gelenek ve göreneklerini korumuşlardır. Buranın en önemli özelliklerinden biri yörede yaşayan kadınların Orta Asya Oğuz Türklerinin kıyafetlerini kullanmalarıdır. Bu kıyafetler giyenin yaşına, sosyal durumuna ve ekonomik gücüne göre değişiklik gösterir. Yöre kadınları bu kıyafetlerin küçüklerini ağaçtan yapılan bebeklere giydirerek çocuklarına oyuncak yapmaktaydılar. Günümüzde bu giysiler plastik bebekler üzerine giydirilerek meraklılarına satılmaktadır. Bu giysiler iyi bir işçilik ve el emeği ile kumaş bezler üzerine boncuklarla işlenerek yapılmaktadır. Bu bebekler 1996 yılında Japonya’da düzenlenen “Yöresel Folklorik Bebekler” yarışmasında el emeği kategorisinde Dünya birincisi olmuştur.
